Muzyka jako forma symboliczna. Strukturalna semiotyka dzieła muzycznego

Abstract

Semiotyka muzyki jako semiotyka stosowana rozwija się z charakterystycznym, a zarazem naturalnym opóźnieniem w stosunku do ogólnej semiotyki teoretycznej. I chociaż już w pierwszej połowie XX wieku pojawiły się prace traktujące o muzyce z perspektywy semiotycznej (Susanne Langer), to wyraźny rozwój badań z zakresu semiotyki dzieła muzycznego przypada na jego drugą połowę. Rozbudowując swoje narzędzia, muzyczna semiotyka strukturalna jednak dość szybko je porzuciła. Trudno powiedzieć, czy odczarowanie metafory muzyki-języka i związane z tym przejście do precyzyjnego oraz bardziej technicznego rozumienia tej idei, okazało się jedynie modernistyczną utopią, czy może odwrotnie – projektem otwierającym przed muzykologią nieogra­­­niczone możliwości aplikacji metod spoza jej własnej dziedziny? A może po prostu wspomniany gest poniechania był nieuniknioną konsekwencją kryzysu, który w tym czasie dotknął ogólną semiotykę teoretyczną? Chociaż domysłów snuć można tu wiele, wśród nich i ten zakładający klęskę semiotyki muzycznej resp. muzykologii semiotycznie zorientowanej, to pewne problemy pozostają wciąż aktualne. Wśród nich pojęcie znaku i znaczenia, struktury i interpretacji. Obecność tego semiotycznego cantus firmus nie pozwala przejść do spraw innej wagi tak długo, jak sprawy kluczowe nie znajdują satysfakcjonującego rozwiązania. W perspektywie badań z zakresu semiotyki praca autorki nie jest zatem niczym innym jak etapem doskonalenia metody semiotycznej na gruncie muzykologii.