Smartfon na wojnie

Abstract

Rozdział ukazuje dwoisty status smartfona w realiach współczesnej wojny: jako kluczowego medium informacji, mobilizacji i dokumentowania zbrodni oraz jako wektora ryzyka, które może zdradzić pozycję, tożsamość i sieci kontaktów. Na tle rosyjskiej inwazji na Ukrainę i cyberwojny opisano szybkie odtworzenie łączności (Starlink) oraz przesunięcie funkcji smartfona z komunikacyjnej ku informacyjnej: real‑time reporting, eyewitness media, dziennikarstwo obywatelskie i rola „warfluencerów” w kontrze do dezinformacji. Studium przypadków (relacje z okupowanego obwodu chersońskiego, analiza profilu soldierukrainewin) pokazuje, jak krótkie materiały wideo i relacje pierwszoosobowe przebijają „mgłę wojny”, kształtują percepcję konfliktu, wzmacniają tożsamość i konsolidację społeczną, a kanały Telegramu wspierają cyberopór i obieg wiarygodnych treści. Równocześnie rozdział analizuje zagrożenia: inwigilację urządzeń, triangulację geolokalizacyjną, podsłuchy SIGINT, ryzyko kontroli zawartości przez okupanta, ekspozycję wizualną (blask ekranu), a także operacyjne błędy użytkowników. Zaproponowano praktyki cyber- i operacyjnego bezpieczeństwa (higiena kont, segmentacja tożsamości, szyfrowanie end‑to‑end, VPN, zarządzanie metadanymi i telemetrią, taktyczna dyscyplina użycia). Konkluzja: smartfon stał się „konwergentnym” narzędziem pola walki (łączność–adaptacja–konwergencja), które w zależności od kompetencji użytkowników i kontekstu operacyjnego bywa zarówno tarczą informacyjną i moralnym świadectwem, jak i przekaźnikiem naprowadzającym ogień – dlatego kluczowe są standardy użycia, szkolenia oraz etyka publikacji w warunkach konfliktu.