Język propagandy wojennej

Abstract

Rozdział analizuje językowe mechanizmy perswazji i manipulacji stosowane w polskiej infosferze po 24 lutego 2022 roku w kontekście prokremlowskich narracji i wojny hybrydowej. W ujęciu politolingwistycznym (dyskurs jako tekst w sytuacji politycznej) klasyfikuje i ilustruje techniki propagandy: metaoperatory blokujące weryfikację („jak wiadomo”, „obserwuje się”), eufemizację i hiperbolizację, etykietyzację, powtórzenia, selekcję i przemilczanie, manewr odciągający, odwracanie ról sprawca–ofiara, a także operacje na emocjach (lęk, gniew, wstyd) poprzez nagłówki alarmistyczne i obraźliwe akty mowy. Pokazano cztery główne nurty narracyjne: instrumentalizację rzezi wołyńskiej (budowanie „Wołynia 2” z użyciem neologizmów pogardliwych), kreowanie atmosfery strachu (ciągi doniesień o „ukraińskiej przestępczości”), mit „ukrainizacji Polski” (uogólnianie pojedynczych decyzji edukacyjnych do wizji wynarodowienia) oraz deprecjację państwa ukraińskiego i jego władz (ironia, pomówienia korupcyjne, selektywne fakty, fałszywe źródła). Rozdział omawia także preparowanie mitów historycznych (przemilczenia i fałszywe analogie) jako narzędzie legitymizacji postaw antyukraińskich i prorosyjskich. Wnioski akcentują potrzebę kompetencji odbiorczych: rozpoznawania ram pojęciowych, znaczników eufemizacji i etykietyzacji, sprawdzania źródeł i testów proporcjonalności, a także rolę edukacji medialnej oraz instytucjonalnych standardów komunikacji w ograniczaniu propagandy wojennej i polaryzacji społecznej.