Życie społeczne Ukrainy w okresie wojny

Abstract

Rozdział analizuje przemiany życia społecznego w Ukrainie w kontekście trwającego konfliktu zbrojnego, ujmując genezę wojny w trzech horyzontach czasowych: dziedzictwo przemocy państwa sowieckiego i klęsk głodowych XX wieku, fazę hybrydowej agresji po 2014 roku oraz pełnoskalową inwazję rozpoczętą 24 lutego 2022. W centrum uwagi znajdują się oddolne formy samoorganizacji: mobilizacja obronna, sieci charytatywne, ekosystem wsparcia uchodźców i praktyki religijne wzmacniające odporność wspólnot. Omawiane są doświadczenia ludności cywilnej w warunkach ataków na infrastrukturę krytyczną (blackouty zimy 2022/2023), powstawanie „Punktów Niezłomności” oraz rola parafii i organizacji lokalnych w zaspokajaniu podstawowych potrzeb (schronienie, żywność, łączność). Rozdział pokazuje dynamikę afektów społecznych – od szoku i lęku, przez żałobę i gniew, po nadzieję związaną z kontrofensywą – oraz ich przełożenie na konsolidację społeczną i sprawczość obywatelską. Interpretacja wojny jako hybrydowej odsłania przenikanie wymiarów politycznego, informacyjnego, ekonomicznego i humanitarnego, a także ambiwalencję odpowiedzi instytucjonalnych państwa i wspólnot międzynarodowych. Wnioski podkreślają, że mimo porażających strat materialnych i psychicznych, kapitał społeczny – oparty na zaufaniu, religijności i solidarności – stał się kluczowym zasobem przetrwania, adaptacji i długofalowej odbudowy, ujawniając jednocześnie etyczne i teologiczne ramy interpretacji cierpienia i nadziei.