Rhetorica christiana. Teoria wymowy kościelnej Stanisława Sokołowskiego

Abstract

Niniejsza książka o teorii wymowy kościelnej Stanisława Sokołowskiego, przypominająca postać i wybrane dzieła teologa Stefana I Batorego, składa się z dwóch komplementarnych części, z których pierwsza posiada charakter wprowadzenia, druga zaś, zatytułowana Socoloviana, stanowi edycję krytyczną dwóch tekstów nadwornego kaznodziei: dialogu Partitiones ecclesiasticae, będącego podstawą dla omówienia głównych zasad homiletyki w ujęciu krakowskiego kanonika, oraz powiązanego z nim traktatu De ratione studii, przedstawiającego zwięzły opis programu studiów i spis zalecanych autorów, przygotowany przez Sokołowskiego dla Mikołaja Wolskiego. W części tej zamieszczono również dwa poematy napisane przez najwybitniejszych uczniów królewskiego teologa: Szymona Szymonowica (Naenia funebris) i Andrzeja Schoena (Odae tres funebres de laudibus Stanislai Socolovii) i bezpośrednio związane z postacią oraz działalnością ich nauczyciela i mistrza. Celem studium poświęconego retoryce chrześcijańskiej jest przybliżenie niewielkiego fragmentu rozległej twórczości literackiej Sokołowskiego i ukazanie jego samego jako zatroskanego o dzieło głoszenia Słowa Bożego teoretyka wymowy kościelnej. Wymienione powyżej teksty układają się w mikronarrację o kulturze literackiej z lat osiemdziesiątych szesnastego stulecia i ukazują w zarysie jej różnorodność i bogactwo. Przedstawiają wreszcie wybranych twórców i określone idee, które posiadały dla nich wyjątkową wartość. Wierzyli oni bowiem, że uprawiane z oddaniem i poświęceniem humaniora niepostrzeżenie przemienią kompetencję filologiczną i zajmowanie się tekstem w ogólny sposób dobrego i uczciwego życia — samoświadomego istnienia na miarę bonae litterae.